Poradnik: Jak dobrze rozplanować fabułę opowieści?

Oryginalna historia, która piorunuje niesamowitą fabułą i niepowtarzalni bohaterowie, przemierzający fascynujący świat przygód to jedno, a dokładne rozplanowanie wydarzeń w tym świecie, to drugie. Jak zatem połączyć to w harmonijną całość i sprawić, żeby czytelnik wręcz nie mógł oderwać się od naszej książki? Jak sprawić, żeby nasza książka znalazła się we władaniu czytelnika nawet wtedy, kiedy nie ma na to czasu? Przyjrzyjmy się temu dokładniej. 

Ustalmy sobie najpierw kilka istotnych rzeczy: po pierwsze, aby rozplanować fabułę opowieści musisz mieć dokładnie określonych bohaterów i wiedzieć, co chcesz umieścić w fabule. Postaraj się ustalić wydarzenia, które chcesz zamieścić w swoim dziele i spraw, aby było to w miarę wykonalne. 

Jeśli nie wiesz jak się do tego zabrać, zapraszam cię do zapoznania się z poradnikiem: „Jak zacząć pisać książkę?”, dzięki któremu dowiesz się, jak lepiej przygotować się do ogólnego zarysu tworzenia fabuły. Jako że oba poradniki doskonale łączą się wzajemnie, współistniejąc ze sobą na tle zdobytych informacji, nadszedł czas na rozszerzenie wcześniej spisanej skryby na blogu. Po drugie: dla lepszej wygody możesz podzielić sobie książkę na kilka etapów, do których będziesz się przymierzać – dokładnie tak samo jak na języku polskim przy pisaniu wypracowania, tylko trochę bardziej szczegółowo. Ułatwi ci to przejrzystość tego, co chcesz zapisać i zaplanować.

Etap I: Wstęp i początkowe rozeznanie w sytuacji.

O co w tym dokładnie chodzi? 

Pisarz powinien początek książki przeznaczyć na delikatne wprowadzenie czytelnika w klimat, pozwolić mu zaklimatyzować się w twojej opowieści oraz wyrobić sobie pierwsze wrażenie o przedstawianej historii, dlatego pozwól mu na to. Daj mu troszkę czasu, żeby udało mu się zapoznać z sytuacją. Musisz go zrozumieć. Ta część powinna być przeznaczona na zdawkowe opisy miejsca, krajobrazu, aktualnego zdarzenia lub też bohatera. Dlaczego tak ważne jest, aby to wszystko dawkować? Ponieważ częstym błędem, jaki popełniają niektórzy pisarze, to rzucanie czytelnika na tak zwaną głęboką wodę, przy czym zalewają go olbrzymią dawką informacji, nazwisk lub wydarzeń. Takie coś nie jest dobre, tym bardziej kiedy czytelnik dopiero zaczyna poznawać nasz fikcyjny świat. Nie uda mu się spamiętać wszystkich informacji, w efekcie czego będzie mieć problem z dalszym ciągiem zdarzeń w fabule. Drugim błędem są przesadnie długie opisy natury i krajobrazu lub innych przypadków (czytaj „Nad Niemnem” E. Orzeszkowa), które także potrafią zniechęcić do dalszej przygody. No bo zastanów się przez chwilę, czy chciałbyś czytać przez trzydzieści stron o czymś, co może okazać się nieistotne w książce? Albo być zaatakowany ogromną porcją nazwisk bohaterów (w dodatku prawie takich samych), żeby później gubić wątek? Grunt to nie popadać ze skrajności w skrajność. Pamiętaj o tym.

Etap II: Przedstawienie problematyki utworu.

Mam tutaj głównie na myśli przestawienie czytelnikowi problemu bądź też sytuacji, z jaką zmaga się bohater. Idealnie będzie, jeśli uda ci się przedstawić również jego niektóre cechy charakteru lub w mniejszym stopniu pokazać, jaki jest. Nie możesz jednak dopuszczać do sytuacji, w której podasz wszystkie cechy charakteru bohatera na tacy i po przecinku wypiszesz te najważniejsze. Wtedy zaburzysz cały obraz i zainteresowanie czytelnika bohaterem, przez co może się on wydać prosty i nieciekawy. Może zdecydujesz się opisać jakieś traumatyczne wydarzenie bohatera z dzieciństwa? Albo pokażesz jego głęboko zakopane marzenie o byciu kimś sławnym? Wybór należy do ciebie. 

Etap III: Pierwsze oznaki sytuacji. 

Jeśli piszesz kryminał, to będzie czas na pierwsze symptomy odkrycia zabójstwa, jeśli piszesz fantastykę, to będzie czas na znalezienie śladów do czegoś magicznego. Innymi słowy: ten etap polega na zorientowaniu się bohatera w tym, co się wydarzyło lub co ma się dopiero wydarzyć, ale uwaga – historia ma się dopiero powoli rozkręcać, a nie atakować znienacka. Przykład: twój bohater znalazł magiczny przedmiot, o którym niegdyś krążyły przeróżne legendy. 

Etap IV: Relacje bohatera z otoczeniem. 

Krótko mówiąc, ten etap polega w pewnym stopniu na rozwinięciu punktu II. Możesz dorzucić do tego przedstawienie dobrych lub złych kontaktów bohatera ze światem zewnętrznym. Przykład: twój bohater nigdy nie miał zbyt wielu przyjaciół, a w szkole zawsze traktowali go jako kozła ofiarnego. 

Etap V: Nieprzewidywalna sytuacja. 

Nadszedł czas na uświadomienie bohatera o sytuacji, w jakiej się właśnie znalazł. Ten etap powinieneś poświęcić szukaniu odpowiedzi na pytania bohatera, pokazać dobrą lub złą stronę medalu sytuacji, jaka go spotkała. Warto też wprowadzić nutę tajemniczości sytuacji np. opisz czytelnikowi trop bądź zagadkę, która będzie służyć jako zmyłka. Przykład: bohater opowieści od zawsze zastanawiał się, czy kiedykolwiek był przez kogoś kochany i od zawsze wydawało mu się, że jest samotny.

Etap VI: Akcja. 

Kolejny etap to akcja, która sprawi, że książka nabierze nieco lepszego rozpędu. Od tego etapu powinieneś zacząć trzymać czytelnika w tak zwanym narastającym napięciu, które będzie go zmuszać do dalszego czytania. Jak to zrobić? Możesz wprowadzić pytania retoryczne w utworze, które będą miały za zadanie narobić większej ochoty czytelnikowi na poznanie prawdy. Przykład: bohater podążał ciemną ulicą i wydawało mu się, że kogoś zauważył. Kto to mógł być? Może mu się przewidziało? 

Etap VII: Rozgrywka wydarzeń w toku. 

Czyli stopniowe zdarzenia, które będą prowadzić do kulminacyjnego momentu książki. Oczywiście z dalszym elementem narastającego napięcia. 

Etap VIII: Moment kulminacyjny. 

Ujawnienie najważniejszego momentu w książce i stawianie mu czoła przez bohatera. 

Etap IX: Objaśniony koniec. 

Etap poświęcony dokładnemu wyjaśnieniu czytelnikowi tego, co zaszło i ewentualne objaśnienia sytuacji oraz zagadek, o których nie miał pojęcia. Jednym słowem: dopełnienie całej historii i wyjaśnienie jej końca. Pamiętaj o tym, że większość czytelników ceni sobie, jeśli pisarz na końcu objaśni mu, o co tak naprawdę przez cały czas chodziło. W szczególności, kiedy wybierzesz sobie trudną książkę ze skomplikowaną fabułą.

Oczywiście to, w którym momencie zacznie się wybrany etap lub od którego z nich rozpoczniesz książkę, decydujesz ty sam, dlatego nie bój się! Ja tylko serwuje szybki i gotowy przykład. Baw się, eksperymentuj, mieszaj je ze sobą. Warto też pamiętać o odpowiednim klimacie i napięciu, bo to dwa najistotniejsze punkty fabuły. O tym, jak trzymać napięcie w książce, postaram się opisać dokładniej w kolejnym poradniku. 

A tymczasem, powodzenia!